Avustralya’daki vaka forwarder’ın, yükleyicinin yanıltıcı ve aldatıcı işlemleri nedeniyle kredi ödemelerinden sorumlu tutulabileceğini gösterdi.
Avustralya’da NSW Temyiz Mahkemesi’nin son içtihadı, freight forwarder’lara bir yükleme için House BL basıp basmama sorusunu dikkatlice incelemelerini hatırlattı. Bunu yaparken, tüm paydaşların haklarını korumak ve öngörülemeyen risklerden kaçınmak için atılması gereken net adımlar vardı.
Eldeki Veriler
Freight forwarder, hayvan derileri ve postlarını ihraç eden bir firma ile sözleşme yaptı. Ayrıca gönderici, Avustralya Capital Financial Management Pty Ltd (ACFM) ile bir kredi anlaşması imzaladı. Böylece ACFM’ye kredinin ödemelerine karşılık orijinal konşimentoları teminat olarak gösterdi. ACFM’nin, gönderici krediyi geri ödedikten sonra orijinal konşimentoları iade etmesi amaçlanmıştır.
Kredi başvurusu sırasında gönderici, ACFM’ye nakliyeci tarafından verilen 11 nüsha ara konşimentoyu teslim etmiştir. Gönderici geri ödeme yapamadığı zaman ACFM, yükün sahipliğini eline almak istedi fakat yükün üçüncü bir tarafa serbest bırakıldığını öğrendi.
ACFM, yanıltıcı ve aldatıcı davranışları nedeniyle kredinin tamamen tahsili konusunda forwarder’a karşı açtığı davayı kazandı.
NSW Temyiz Mahkemesi’nin bu son temyiz kararı bir önceki kararıyla uyumludur. Forwarder’ın House BL hazırlarken yanıltıcı ve aldatıcı davranışlarda bulunduğu tespit edildi. Hem orijinal konşimento basıldığı hem de yüklemenin serbest bırakıldığı tespit edildi.
Yanlış Giden Neydi?
Armatör, alıcı “to order” olacak şekilde bir orijinal ve negotiable Master BL hazırladı.
Forwarder da aynı şekilde alıcısı “to order” olan bir House BL hazırladı ve bu konşimentoyu armatörün acentesi namıyla imzaladı.
Forwarder, hem House BL hem de Master BL’i göndericiye serbest bıraktı ama ACFM’ye sadece House BL kopyalarını gönderdi. Bu arada Master BL kopyalarıyla üçüncü bir firma limandan yükü çekti.
Mahkeme aşağıdaki maddeler uyarınca House BL kopyalarını yanıltıcı ve aldatıcı olarak buldu.
- Forwarder’ın armatör namına imza atma yetkisi veya onayı yoktu.
- Forwarder’ın her ikisi de malların sahipliğini belirtir şekilde hem Master BL hem de House BL düzenlemiştir.
- House BL tek başına House BL’i yasal olarak elinde bulunduran partiye malların teslimine olanak sağlamaz.
Sonuç olarak forwarder, ACFM’nin uğradığı zarardan sorumlu tutulmuştur.
Çıkarılacak Ders
Bir ticari uygulama olarak House BL basılması yok sayılmamalı ama forwarder, eğer yükün serbest bırakılması üzerinde kontrole sahip değilse House BL basmamalıdır. Özellikle de armatör tarafından basılmış olan negotiable bir Master BL düzenlenmişse.
Konşimentonun tanımlayıcı bir özelliği de ilgili mallar için bir sahiplik belgesi oluşturmasıdır. Dolayısı ile konşimento forwarder’a veya forwarder’ın anlaşmalı olduğu acentesine teslim edildiğinde malların teslimini sağlayabilmelidir.
Ayrıca forwarder, armatör açıkça forwarder’a yetki vermedikçe, “armatörün namına” şeklinde House BL imzalamamalıdır. Böyle bir temsil, konşimentoyu elinde bulunduran firmanın armatöre karşı yasal sorumluğuna da yol açar. Ancak armatör forwarder’a yetki vermediği takdirde, armatörün hiçbir sorumluluğu olmayacaktır ve forwarder konu ile ilgili kayıplardan sorumlu olacaktır.
Forwarder’ın House BL düzenlediği yüklemeler için, Master BL’in non-negotiable olarak düzenlemesi ve forwarder’ın ya da anlaşmalı acentesinin uhdesinde kalması, yükün serbest bırakılması ya da bırakılmaması esnasında forwarder’ın kontrol sahibi olmasına yol açar.
Kaynak: Fiata Review March 2020
Çeviren: İlker Gündoğan