Yükün teslim alınabilmesi için ya da akreditif şartları gereği konşimento üzerinde birkaç ciro uygulaması yapmak gerekmektedir. Bu yazımızda konşimentoları kimin ve nasıl ciro etmesi gerektiğine dair açıklamalarda bulunacağız.
İster House Konşimento, ister Master Konşimento düzenlenmiş olsun, öncelikle dikkat edilmesi gereken; malın zilyetliğini doğru kişinin alabilmesi için konşimentonun doğru kişi adına düzenlenmiş olması gerektiğidir.
Aşağıda maddeler hâlinde taraflara göre nasıl bir ciro işlemi yapılması gerektiği ile ilgili en bilindik senaryolar gösterilmiştir.
Eğer alıcı bir şirket ise;
- Konşimentodaki alıcı spesifik bir şirket unvanı olarak belirtilmişse, bu konşimento “straight” konşimentodur. Ciro edilemez özelliği taşır. Bu durumda sadece alıcı unvanındaki firma, gerekli işlemleri sağlayıp malı teslim alabilir.
Eğer alıcı şahıs ise;
- Bu durumda alıcı yine belli bir kişi olduğu için ciro edilemez “straight” konşimento düzenlenmiş olur. Alıcı, kimliğini ve orijinal konşimentoyu ibrazı hâlinde malı teslim alabilir.
Eğer alıcı “TO ORDER” ya da “TO ORDER OF ZYX” şeklinde düzenlenmiş ise;
- Eğer sadece “TO ORDER” (emrine) olarak düzenlenmişse, yükleyici mutlaka “ZYX müşterisine teslim” şeklinde kaşe ve imza yapmalıdır. Alıcı kısmı “TO ORDER OF ZYX” şeklinde düzenlenmişse, ZYX firması malı yükletenin cirosu olmadan da teslim alabilir. Eğer malı ZYX müşterisi de başkasına sattıysa onların da kendi cirosunu eklemesi gerekir.
Eğer alıcı banka emrine düzenlenmişse;
- Konşimentoda alıcı kısmının, “TO ORDER OF ABC BANK” olarak belirtildiğini ele alalım. Bu durumda gerekli koşullar sağlandığında, ABC Bankası “gerçek alıcı ZYX adına teslim” şeklinde ciro etmelidir. ZYX müşterisi de malı başkasına sattıysa o da kendi cirosunu yaparak malın mülkiyetini devredebilir.
Bu makalede değinildiği gibi House BL, bir freight forwarder tarafından müşterilerine düzenlenir. Bunun yanı sıra Master BL, bir gemi acentesi tarafından freight forwarderlara ya da gemi işletmeyen taşımacılık şirketlerine (NVOCC) düzenlenir.
Peki bu durumda konşimentoyu kimler ciro etmeli? Bir House BL ve bir Master BL alıcısı nasıl düzenlenmeli?
Eğer ortada düzenlenmiş bir House Konşimento var ise, orijinal Master Konşimento yerine genelde Seawaybill düzenlenir. Fakat bazı ülke kuralları gereği her iki konşimentoda da gerçek alıcı gösterme zorunluluğu sebebiyle Master konşimentolar da straight (nama düzenlenen) konşimento olarak düzenlenebilir. Her iki senaryoda da konşimentolar ciro edilemez ve devredilemez konumunda olduğu için ciro işlemine gerek duyulmaz.
House BL için de yukarıdaki belirtilen maddeler dikkate alınarak ciro uygulaması yapmak gerekir.
Kaynak: shippingandfreightresource/Hariesh Manaadiar
Çeviren: Metin Elmas