Çoğu zaman demuraj ve dispeçteki ses benzerliği, bu terimlerin karıştırılmasına neden oluyor. Bu terimler hakkında birçok soru sorulmakta.
Bu iki terim birbirinden tamamen farklıdır. Benzer görünse de, demuraj ve dispeç, gemi kiralama sözleşmesi taraflarınca kapsanan ve yönetilen terimler olmakla birlikte, konteyner taşımacılığında kullanılan demuraj ve detention terimlerinden tamamen farklıdır.
Dökme yük taşımalarında, birçok kargo FIO (Serbest Giriş ve Çıkış) koşullarıyla sabitlenmiştir. Bu, gemi kiracısının limanlardaki yükleme ve boşaltma operasyonlarından ve bu operasyonların geçekleştirilme hızından sorumlu olduğu anlamına gelir.
Anlaşma (gemi kiralama anlaşması) yapılmadan önce, gemi kiracısı, armatöre yükleme ve boşaltma operasyonlarının saat veya gün olarak ne kadar zaman alacağını bildirmelidir. Bu bilgi armatörün, gemisinin ne kadar süre kiralanması gerektiğini değerlendirmesi için gereklidir.
Bu hesaplamalara dayanarak armatör sefer için bir navlun bedeli teklif edecektir. Gemi kiracısının teklifi kabul etmesi durumunda anlaşma yapılır.
Anlaşma yapıldığında, eğer gemi kiracısı başta bildirdiği ve kontratta izin verilen süreleri aşarsa, armatör, gemi kiracısını önceden aralarında anlaşılmış olan bir demuraj oranından sorumlu tutar.
Bu durumda demuraj terimi, gemi kiracısının anlaşılan zaman aralığında gemi operasyonlarını bitirememesinden dolayı armatörün kaybettiği zamanı ifade eder.
Öte yandan, gemi kiracısı yükleme ve boşaltma operasyonlarını belirtilen zaman aralığından önce bitirirse, armatörden öncesinde anlaşılmış olan dispeç oranını talep edebilir.
Dispeç ise gemi kiracısının yük operasyonlarını, anlaşılmış olan zamandan daha önce tamamlamasından dolayı armatörün kazandığı zamanı ifade eder. Böylece armatör gemiyi beklenenden daha önce hareket ettirir ve bu armatörün çıkarına olan bir durumdur.
Kaynak: shippingandfreightresource/Hariesh Manaadiar
Çeviren: Buğra Altay