Charter Party (Gemi Kira Sözleşmesi), gemi sahibinin, yük taşımacılığının yapılabilmesi için bir başkasına gemisini kiraladığı sözleşmedir. Gemi sahibi, geminin yönetimini kontrol etmeye devam eder ancak taşımacılık işlemleri kiracı tarafından gerçekleştirilir.
Tarifesiz taşımacılıkta 3 temel kiralama çeşidi vardır.
- Sefer Sözleşmesi (Voyage Charter)
- Zaman Sözleşmesi (Time Charter)
- Boş Gemi Sözleşmesi (Bareboat Charter)
Voyage Charter (Sefer Sözleşmesi) en yaygın kullanılanıdır. Bu sözleşme çeşidiyle gemi, tek yönlü olarak belirlenen limanlar arasında, belirlenen yük çeşidi ve belirlenen navlun ücretiyle kiralanır.
Time Charter (Zaman Sözleşmesi) ile kiracı, gemiyi belirlenen bir süre için kiralar ve ücretler aylık, yıllık veya günlük şeklinde verilir. Voyage Charter’da yolculukla ilgili tüm masraflar (yükleme ve boşaltma maliyetleri sözleşmeye göre değişebilir), gemi sahibi tarafından ödenir. Time Charter’da ise bu masraflar kiracıya aittir.
Gemi kiralamalarında daha az sıklıkla kullanılan Bareboat Charter’da (Boş Gemi Sözleşmesi) ise gemi sahibi gemiyi, belirlenen yerde ve belirlenen zaman aralığında personel, sigorta ve herhangi bir kumanya olmadan kiracıya verir.
Sözleşmeler aynı zamanda, gemi sahibi, belirtilen miktardaki bir yükü bir limandan diğerine belirli bir miktar para karşılığında göndermeyi kabul ettiğinde, lump-sum esas alınarak düzenlenebilir.
Gemi Kira Sözleşmesi, anlaşmazlık durumunda bir yasa mahkemesi tarafından incelenen ve yorumlanan bir belgedir. Ancak pratikte çoğu anlaşmazlık tahkime sunulur. Herhangi bir gemi kira sözleşmesindeki en önemli maddeler, yükleme ve tahliye için verilen gün sayısını ve ortaya çıkan masraflardan kimin sorumlu olacağını kesin bir şekilde belirleyen maddelerdir.
Kaynak: https://www.britannica.com/topic/charter-party
Çeviren: Mahmut Mollaoğlu