Çin menşeli koronavirüs salgını 200.000’den fazla kişiye bulaştı. Yayılmasıyla dünya üzerinde birçok sektörde ağır hasarlar bıraktı.
Şu ana kadar koronavirüsün ekonomik etkisini gösteren 10 tablo aşağıdaki gibi.
Küresel piyasalar darbe aldı.
Borsada işlem gören şirketlerin hisselerinin değer kayıpları, bireysel ya da emeklilik fonlarına yapılan birçok yatırımı etkileyebilir.
Virüsün yayılmaya başladığı tarih olan 31 Aralık’tan itibaren The FTSE (İngiltere), Dow Jones Industrial Average (ABD) ve Nikkei (Japonya) borsalarında ciddi düşüşler gözlendi.
Salgının başlangıcından itibaren borsaya etkisi
DOW ve FTSE, 1987 yılından bu yana bir günde en büyük düşüşünü yaşadı.
Yatırımcılar, salgının yayılması hâlinde ekonomik büyümenin yok olacağından ve hükûmetlerin gayretlerinin bu düşüşü engellemeye yetmeyeceğinden korkuyor.
Buna karşılık birçok ülkenin merkez bankası, teoride ekonomiyi canlandıracak harcamaları teşvik etmek için faiz oranlarını düşürdü.
ABD Merkez Bankası (The US Federal Reserve) ve İngiltere Merkez Bankası (Bank of England) da faizleri düşüren merkez bankaları arasında yerini aldı.
Not: TCMB 10,75 olan politika faizini 100 baz puan daha indirerek 9,75 seviyesine çekti. Böylece faizler 2 yıl sonra tekrar tek haneye inmiş oldu.
50 ülkenin merkez bankası, ekonomilerini canlandırmak için faiz oranlarını düşürdü.
Seyahat ve turizm, en çok darbe alan sektörlerden biri
Seyahat ve turizm sektörü; iptal olan uçuşlar, iş seyahatleri ve tatiller yüzünden çok büyük yara aldı. Dünya genelinde birçok ülke virüsün yayılmasını önlemek için seyahat kısıtlamaları uygulamaya başladı.
100’den fazla ülke koronavirüs yüzünden seyahat kısıtlaması uyguluyor.
Avrupa Birliği daha önce benzeri görülmemiş bir uygulamayla sınırlarını 30 gün boyunca yabancı ziyaretçilere kapattı.
Trump yönetimi Avrupa ile çift yönlü olarak tüm uçuşları yasakladı.
ForwardKeys’in yayınladığı istatistikler, 8 Mart’a kadar olan süreçte ABD’den uluslararası uçuşlar için yapılan rezervasyon sayılarının 2019’un aynı dönemine göre %37 düştüğünü gösteriyor.
ABD’den tüm bölgelere uçak rezervasyonları sert bir şekilde düştü.
İngiliz seyahat acenteleri Çinli turistlerin evde kalacak olmaları yüzünden endişeliler. Çünkü 2019 yılında toplam 415.000 Çinli turist İngiltere’yi ziyaret etmişti. İngiltere’ye gelen her turist, kişi başı ortalama 1680 pound harcarken, Çinli turistler bu rakamın üç katı harcama yapıyor.
Tüketim ve satın alma azaldı.
Virüsün yayılması korkusuyla hükûmetler, vatandaşlarına evde kalmayı öneriyor. Bu durum özellikle oteller ve restoranlar üzerinde yıkıcı bir etki yarattı.
Farklı ülkelerde restoranlara yapılan rezervasyonlar neredeyse tamamen bitti. Bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla rezervasyon sayıları.
Çin’deki fabrikaların üretimi azaldı.
Koronavirüsün ilk ortaya çıktığı Çin’de; sanayi üretimi, satışlar ve yatırımlar 2019’un aynı dönemine kıyasla bu yılın ilk iki ayında düşüş yaşadı.
Çin, dünyada üretimin üçte birini gerçekleştiriyor ve aynı zamanda dünyanın en çok ihracat yapan ülkesi.
Uydu görüntüleri kirlilik seviyesindeki azalmayı açıkça gösteriyor.
Çin’deki bu endüstriyel yavaşlama uzaydan bile görüldü.
Nasa, kirlilik izleme uydularının ülke genelinde azot dioksitte önemli bir düşüş tespit ettiğini söyledi. Kanıtlar bunun salgının yol açtığı ekonomik yavaşlama nedeniyle “en azından kısmen” olduğunu gösteriyor.
Kısıtlamalar, endüstriyel ekipman üreticisi JCB ve otomobil üreticisi Nissan gibi büyük şirketlerin tedarik zincirlerini etkiledi.
Mağazalar ve otomobil bayileri, taleplerde düşüş olduğunu bildirdi.
Örneğin Çin üretimi otomobil markaları, şubat ayının ilk yarısında %92 oranında düştü. Tesla ve Geely gibi birçok otomobil üreticisi, araçlarını artık internet üzerinden satışa sunuyor.
Çin’deki otomobil satışları sert bir düşüş yaşadı.
Daha güvenli yatırımlar bile düşüşte!
Bir kriz ortaya çıktığında, yatırımcılar genellikle daha az riskli yatırımları tercih ederler.
Altın, belirsizlik zamanlarında yatırımcılar için geleneksel olarak “güvenli liman” kabul edilir.
Mart ayına kadar altın fiyatları yükseliş gösterdi. Ancak şu anda yatırımcılar bu küresel durgunluktan giderek daha fazla korkuyorken, altının bile fiyatı düştü.
Altının değeri düşüyor.
Aynı şekilde, petrol fiyatları Haziran 2001’den bu yana en düşük seviyeleri gördü.
Yatırımcılar, virüsün dünya çapında yayılmasının küresel ekonomiyi ve petrole olan talepleri daha da etkileyeceğinden korkuyor.
Petrol fiyatları zaten OPEC, petrol üreticileri grubu ve Rusya arasındaki rekabetten etkilenmişti. Koronavirüs, fiyatları daha da aşağı çekti.
Petrol, Haziran 2001’den bu yana en düşük seviyesinde.
Büyüme durgunlaşabilir.
Ekonomi büyüyorsa, bu genellikle daha fazla varlık ve daha fazla yeni iş olanakları demektir.
Gayrisafi yurt içi hasıladaki yüzde değişime ya da üretilen mal ve hizmetlerin değerine, genellikle üç ay ya da bir yıl boyunca bakılarak ölçülür.
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’ne (OECD) göre dünya ekonomisi, bu yıl koronavirüs salgını nedeniyle 2009’dan bu yana en düşük hızında büyüyebilir.
OECD büyüme tahminlerini düşürdü. Ekonomik büyümenin 2020’de yavaşlaması bekleniyor.
Uzmanlar kasım ayındaki %2,9 oranındaki büyümenin 2020’de sadece %2,4 oranına düşeceğini tahmin ediyor.
Ayrıca, “daha uzun süren ve daha ağır” bir salgının, fabrikaların faaliyetlerini askıya alması ve işçilerin evde kalması nedeniyle 2020’de büyümeyi yarıya indirebileceğini söylüyor.
Kaynak: bbc/Lora Jones, David Brown & Daniele Palumbo
Çeviren: Enes Algül