Bugün itibarıyla COVID-19 salgını dünya çapında 700.000 kişiye bulaştı ve ülkeler dünya çapında tecrit altında kaldı.
Tedarik zincirlerinin, uluslararası seyahatlerin ve iş operasyonlarının işleyişinin durmasıyla, birçok kişi ve işletme mevcut sözleşme yükümlülüklerini yerine getiremeyebilir. Birçoğu artık ticari sözleşmelerinde “mücbir sebep” maddelerini uygulamaya başlıyor.
Peki, “mücbir sebep” (fors majör) ibaresinin anlamı nedir?
Mücbir sebep maddesi; bir tarafın kendi kontrolü dışındaki belirli durumlarda, yükümlülüklerini yerine getirmesini askıya almasına veya sona erdirmesine izin veren; performansı sakıncalı, ticari olarak uygulanamaz, yasa dışı veya imkânsız hâle getirmesine izin veren bir sözleşme hükmüdür. Şu şekilde örnek verilebilir.
Taraflardan herhangi biri, bir mücbir sebeple bu yükümlülüklerinin yerine getirilmesinin önlenmesi veya ertelenmesi durumunda bu sözleşme kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmekten sorumlu değildir.
Mücbir sebep olarak sınıflandırılabilecek çok sayıda örnek mevcuttur. Örneğin; yangın, savaş, grev, iş yavaşlatma, sel, deprem, patlama ve enerji kesintileri mücbir sebep olaylarıdır. Denizcilik dünyası için verilebilecek en yerinde örnek ise; kasırgalardır.
Örneğin bir limanın kapanmasına neden olan kasırga varsa, mallarını bu limandan gönderecek satıcı, malların geç tesliminden sorumlu olmayacaktır. Satıcının kontrolü dışındaki koşullar (kasırga) alıcı ile olan sözleşmelerini (malların anlaşılan tarihteki teslimi) yerine getirmelerini engellemiş oldu.
Eklenecek olayların listesi, taraflar arasında müzakere meselesidir.
COVID-19 salgını bir force-majeure (fors majör) örneği mi?
COVID-19’un tanımının tam anlamıyla bir “mücbir sebep” durumu olduğunu varsayarsak, bu tanıma güvenen kişilere iki şeyi göstermelidir.
COVID-19, zorunlulukları yerine getirmeyi imkânsız hâle getirdi.
Anlaşmaya varılan zamanda ortaya çıkan salgın ve bunun sonuçları, tarafların makul öngörü alanında ve öngörü vasfında değildi.
Diğer bir deyişle; bu maddeden yararlanan taraf, onların kontratlarında bulunan zorunluluklarının öngörülemez ve kontrolleri dışında oluşan olağan dışı durumlardan kaynaklı olduğunu göstermelidir.
CEVA Lojistik force majeure çağrısında bulunuyor.
CEVA Lojistik, navlun yönetimi ve kontrat taşımaları yapan global lojistik ve tedarik zinciri şirketidir. Tedarik zincirinin aksaması ve serbest taşımayı engelleyen COVID-19 salgını, şirketi force majeure ilan etmeye zorladı.
Force majeure ilan eden CEVA, mevcut koşullara karşı, tüm servislerinde değişiklik hakkını çalışma prosedürlerini değiştirmeyi ve anlaşmalı rakamlarda değişiklik yapmayı, ek ücret talep etme veya müşterilerine, tedarikçilerine ve taraflara karşı tüm zorunluluklarını yerine getirmek için gerekli aksiyonları alma ve bunları ayarlama konusunda hakkını saklı tutuyor.
Önümüzdeki aylarda force majeure’ü çok duyacağız.
COVID-19 salgını yüzünden tüm dünya çapında yaşanan kesinti, deprem etkisi yarattı. Birçoğu için ticari kontratlarda force majeure maddeleri hayati önem taşıyacak. Force majeure ile ilgili daha çok haber duymaya hazırlanın.
Kaynak: portandterminal
Çeviren: Esra Nur Gönüllü