Üniversite öğrencisi için hangi sektörün veya işin kendisine uygun olduğunu keşfetmesi oldukça zor bir süreçtir. Bu zor sürece ufak da olsa bir katkı sağlaması için bu yazı, lojistik sektöründe kariyer hedefleyen üniversite öğrencilerine yol gösterici olması için hazırlanmıştır.
Bu yazı, geçtiğimiz dönem sektör-öğrenci buluşması faaliyetinde gerçekleştirdiğimiz 14 görüşmeye katılım sağlayan firma sahibi, yönetici ve uzmana yöneltilen sorulara verilen cevaplar esas alınarak hazırlanmıştır. Görüşme süresince katılımcılara aşağıdaki sorular yöneltilmiştir.
Kariyer planlaması yapan öğrenciler, üniversite eğitim süresinde sizce hangi konularda yetkinlik kazanmalı?
Bir stajyerden beklentiniz nedir?
Staj süresince ne gibi sorumluluklar veriyorsunuz?
Üniversite eğitim süresince yalnızca verilen sorumlulukları yerine getirerek üniversiteden mezun olmak, sizleri başlangıç noktasından bir kademe ileri taşıyabilir. Önemli olan, üniversite eğitiminizin ilk yıllarından itibaren lojistik sektörünü tanımak, sektörde hangi hizmeti sağlayan firmaların sizin beklentilerinizi karşılayacağını belirlemek ve ona göre gerçekçi hedefler koymaktır. Bunlar başarıya giden yolda atmanız gereken en önemli adımlardan olacaktır.
Ayrıca beklentilerin karşılıklı olduğu ve firmaların da işe alım süreçlerinde belirli kriterlere önem verdiği unutulmaması gereken önemli bir husustur. Üniversite eğitimi süresince size uygun olduğunu düşündüğünüz işletmelerin işe alım şartlarını inceleyip, gerekli şartları yerine getirmek için kendinizi sektörün ihtiyaçlarına hazırlamanız gerekmektedir.
Lojistik sektörü dinamik bir sektördür ve her an yeni bir gelişmenin yaşanması muhtemeldir. Lojistik eğitimi alan öğrencinin üniversite eğitimi süresince sektörde yaşanılan gelişmeleri yakından takip etmesi gerekmektedir. Ayrıca öğrencinin, iş bağlantısı sağlamak amacıyla kurulmuş bir sosyal medya ağı olan “Linkedin” sitesinde ilgi duyduğu alandaki (hat operatörü, forwarder, gemi acentesi, gümrük müşaviri, liman/marina işletmecileri, gemi tedarik hizmetleri vs.) firmaları, yönetici seviyesindeki çalışanları takip etmesi, hedeflediği kariyer planlamasını şekillendirmesine önemli ölçüde katkı sağlayacaktır.
Ayrıca üniversite eğitimi süresince almış olduğunuz teorik bilgiyi, mezun olmadan önce pratikte deneyimlemek bir diğer önemli husustur.
Pratik deneyimi kazanabileceğiniz en önemli süreç şüphesiz gerçekleştireceğiniz stajlarınız olacaktır. Görüşmelere katılım sağlayan sektör temsilcilerinin birçoğunun cevaplarına göre:
Stajlar, işe alım süreçlerinde personelin işletmeye, işletmenin de personele uygunluğunun belirlenebilmesi için oldukça önemli bir süreçtir. Staj süresince iyi izlenim bırakan öğrencinin mezun olduktan sonra işe alımı gerçekleştirilmekte ya da işletme tarafından güçlü referans sağlanarak farklı işletmelere yönlendirilmektedir.
Mesai arkadaşlarımızın %27’si aramıza stajyer olarak katılıp sonrasında tam zamanlı çalışmaya başladı.
Staj süresince iyi izlenim bırakarak mezuniyet sonrası işe alınan bir personelin, işe alınmasını sağlayan en önemli özelliği:
Verilen işi özverili bir şekilde yerine getirdikten sonra ofis içerisinde günlük gerçekleştirilen bir işi (iş kendisine gösterilmemiştir) öğrenebilmek için yöneticisinden iş ile ilgili bilgi talep etmesi ve ertesi gün o iş ile ilgili yorum yapabilecek kadar azimli bir araştırma gerçekleştirmesidir.
Ayrıca katılımcıların çoğunun iyi izlenimi açıklarken üzerinde durdukları ortak görüş: Sektör genel olarak dinamik ve mesai saatleri oldukça yoğun geçmektedir. O yüzden öğrenciye iş verilmese de, öğrenci gün içerisindeki iş akışını özverili bir şekilde yakından takip etmeli, öğrenmeye ve gelişime aç olmalı, ayrıca iş almaktan kaçınmaması gerekmektedir.
Kariyer hedefine uygun firmada stajına başlayan öğrencinin, sorumluluk alarak işi yapabileceğini göstermesi ve istekli olması gerekmektedir.
Katılımcıların staj süreciyle ilgili vermiş olduğu önemli bilgilerin bazıları aşağıda yer almaktadır.
İşi izleyerek takip eden bir stajyerin sorularına her zaman cevap verilir. Bir stajyeri öne çıkaran başlıca özelliği; iş akışını yakından, dikkatli bir şekilde izlemesi ve iş ile ilgili doğru soruyu sorabilmesidir.
Staj süresince iyi izlenim bırakan öğrenci, firmada kalıcı olur. Uygun departmanda boşluk oluştuğunda, prestijli bir üniversiteden mezun olan adayın bile önüne geçerek, kesinlikle ilk değerlendirilecek kişi olur.
Staj, öğrencinin ileride çalışmak istediği sektörü veya sektörün alanlarını tanıması adına oldukça önemli bir süreçtir. Öncelikle öğrencinin sosyal hayatını kapının dışında bırakması, kapıdan öğrenmek için girmesi, bilgiye değer vermesi ve çalışanlarla kuracakları ilişkileri iki yetişkin ilişkisi olarak geliştirmesi gerekmektedir.
Üniversite eğitimini alırken hangi sektörde çalışmak istediğimi belirledim ve işin gerekliliklerine yönelik kendimi sürekli geliştirmeye çalıştım. Şu an çalıştığım işletme, üniversite stajımı gerçekleştirdiğim işletme ve staj boyunca kurduğum ikili ilişkiler, yansıttığım iyi izlenim mezun olduktan sonra işe alınmamı sağladı. Yani baktığınızda en önemli referansım kendim oldu.
Kariyer hedefini lojistik sektöründe çalışmak üzerine planlayan bir öğrenci, stajını mezun olmak için bitirmekle yükümlü olduğu bir süreç olarak görmemesi lazım. Staj süresince verim almayan, sektörün uygulama kısmını deneyimlemeden stajını bitiren bir öğrencinin, mezun olduktan sonra normalden uzun bir süre iş arama süreci yaşaması muhtemeldir.
İlk izlenim, sosyal ilişkilerde olduğu gibi iş ilişkilerinde de oldukça önemli bir yere sahiptir.
İşe alım süreçlerinde sizi temsil eden ve kim olduğunuzu firma yetkilisine gösteren en önemli materyaller; göndermiş olduğunuz öz geçmiş, niyetinizi belirten ön yazı ve öz geçmişinizde bulunan fotoğraf olacaktır. Başvuruda bulunduğunuz firmanın şartlarına göre hazırlanmış öz geçmiş ve ön yazı (tek bir öz geçmişten ve ön yazıdan ziyade her firmanın şartlarına uygun ayrı bir öz geçmiş ve ön yazı hazırlamanız oldukça önemli), kurumsal yapıya uygun resmi bir vesikalık fotoğraf, başvurduğunuz işi ciddiye aldığınızı ve kurumsal yapıya uygun olduğunuzu gösterecektir.
Ayrıca hem üniversite öğrencisi hem de üniversiteden yeni mezun bir kişinin talepkâr olması gerekmektedir.
İnsan kaynaklarında çalışan personelin işleri bazen çok yoğun olabilmekte, hatta günde yüzlerce maile dönüş sağlamak zorunda kalabilmektedir. Göndermiş olduğunuz öz geçmişiniz o an insan kaynaklarının ilgisini çekememiş veya gözden kaçmış olabilir. Bu yüzden öz geçmişinizi gönderdikten sonra belirli aralıklarla hatırlatma maili atmak, iletişim numarasından ilgili birimle iletişime geçmek sizlere şüphesiz ciddi avantajlar sağlayacaktır.
Ne arayan var ne soran? Hatırlatma mesajı atın, hâlâ mı yok? Arayın. Size mutlaka dönmelerini sağlayın. Kimsenin sizi cevapsız bırakmasına izin vermeyin.
Lojistik faaliyetleri yalnızca ulusal bağlamda değerlendirmek doğru bir yaklaşım olmaz.
Lojistik faaliyetler küresel ölçekli gerçekleştirilen iş süreçlerini kapsamaktadır. Dolayısıyla lojistik hizmetlerde etkili bir İngilizce bilgisine sahip olmak sizi öne çıkaracak bir özellik olmaktan ziyade, işin gerçekleştirilebilmesi için artık bir zorunluluk haline gelmiştir.
Gün içerisinde Brezilya’dan, Afrika’da bir ülkeden veya Suudi Arabistan’dan gelen bir çağrıyı cevaplamanız gerekebilmektedir. Yani aksanı birbirinden farklı birçok ülkede hizmet sağlayan firmayla iletişim kurmanız gerekebilir. Bu yüzden, her ülkeden gelen çağrıya cevap verebilecek seviyede ve anlaşılır bir İngilizce bilgisine sahip olmanız işin gerçekleşmesi için bir zorunluluktur.
Ayrıca üniversite eğitiminiz süresince yazılım ve programlama konusunda kendinizi geliştirmeniz, bu konuda gerekli eğitimi almanız gerekmektedir. Çünkü lojistik hizmet sağlayan firmalar, geleneksel lojistik sistemlerini, yazılım, veri tabanları ve iletişim faktörleri ile destekleyerek, iş süreçlerinde dijital bir dönüşüm gerçekleştirmektedir.
Lojistik, özellikle dijitalleşmenin etkisiyle birlikte sürekli gelişen ve bu gelişmeleri takip ederek, gelişmelerin gereksinimlerini karşılayacak personele aç olan bir sektördür.
Gelecekte bu özelliklere sahip personele olan ihtiyacın çok daha fazla artacağı da düşünülmektedir. Bu yüzden sektörde kullanılan programlara hakim olmak, hatta ortalama bir seviye yazılım bilgisine sahip olmak, sizi öne çıkarabilecek en önemli özelliklerinizden biri olacaktır.
Günümüzde gerçekleşen dijitalleşmenin gelecekte çok daha yoğun olarak iş süreçlerine entegre edileceği şüphesiz bir gerçektir. Kariyer planlaması yapan öğrencilerin dijitalleşme tarafında da yer almaları gerektiğini ve bilişim sistemleri hakkında kendilerini geliştirmeleri gerekmektedir.
Kariyer planlamanızı gerçekleştirirken gerçekçi olmanız, sizleri bu süreçte motive edecek en önemli etkenlerden birisidir.
Başladığınız gün departman yöneticisi olmak hedefiniz olabilir. Fakat hedeflerinizi belirlerken, kariyerinize alt kademelerden başlayacağınız ve kariyer basamaklarını zamanla kazandığınız deneyim, tecrübe ve bilgiyle doğru orantılı bir şekilde çıkacağınızı unutmamanız gerekmektedir.
Sonuç olarak, her sektörde işini hakkıyla ve dürüst bir şekilde yapan insanlara ihtiyaç vardır. Fakat lojistiğin kendine özgü önemli bir özelliği vardır. Lojistik, değişimlerin çok hızlı gerçekleştiği ve gelişimin sürekli olduğu bir sektördür. Ayrıca lojistik, bugün ben biliyorum diyenin de hata yapabileceği bir sektördür. Bilgiye her zaman aç olmanız, kendinizi sektörün ve çağın gerekliliklerine uygun bir şekilde geliştirmeniz, değişime ayak uydurmanız ve gelişiminizin sürekliliğini sağlamanız, bu sektörde var olmanızı sağlayacaktır.
